К 70-летию Победы

История связи РС(Я)

К 70-летию Победы

Ветераны тыла
Чурапчинский улус

Петрова Татьяна Степановна и Седалищева Мария Степановна

Петрова Татьяна Степановна

Петрова Татьяна Степановна уонна Седалищева Мария Степановна бииргэ тѳрѳѳб°т эдьиийдии балыстар. Татьяна Степановна бэйэтэ этэринэн оччолорго сурук бичик суох буолан билигиІІи паспортабар 1934 сыл диэн сурулла сылдьа, онтон тѳрѳѳб°т сылым 1931-1932. Кинилэр БолтоІо нэґилиэгэр Намыра диэн сиргэ колхозстаах ыалга тѳрѳѳб°ттэр. Эрдэ тулаайах хаалбыттар, Татьяна Степановна ахтарынан ийэлэрэ кини 1 саастаа±ар, а±алара 6 - лаа±ар ѳлб°ттэр. А±алара ѳлб°т°н кэннэ маачаха ийэлэрин кытта тэІІэ от-мас °лэтигэр, дьиэ ис-тас °лэтигэр ону тэІэ колхоз °лэтигэр маачаха ийэлэригэр кѳмѳлѳґѳн сылтан ордук олорбуттар. Онтон маачаха ийэлэрэ кыайан кѳр°° - истии суохпун диэн 1941 сыл сайыныгар ОдьулууІІа интернакка, онтон к°ґ°н ДириІІэ саІа аґыллыбт детдомІа ыыппыт. Сэрии са±аламмыт алдьархайын а±аларын быраата бырастыылаґа кэллим, сэриигэ баран эрэбин диэн кэлэн иґитиннэрбит. Ытаан-соІоон бырастыыласпыппыт диилэр.

Сэрии сылларыгар детдомІа олорбуппут диилэр. Онно улухан дьону кытта тэІІэ °лэлиир этибит. Детдом а±ыйах с°ѳґ°лээх этэ, сайынын онно оттоон, кыстыыр маспытын хаарчынар этибит. Ону таґынан саас-к°ґ°н бааґына±а °лээлиир этибит. Саас о±уґу сиэтэ сылдьан сир паардааґына, сир тардыыта, сайынын аґыІка уоттааґына, к°ґ°н°н бурдук куоластааґына, хомуйуута диэн, улахан дьону кытта тэІІэ °лэлиирбит. Улахан да дьон диэн барыта дьахтар, о±онньор эмээхин этэ, °лэни кыайа – хото тутар киґи а±ыйы±а. Ону таґынан сайын дояркаларга ньиирэй кѳрсѳр этибит, ынах хомуйар этибит. Кыґынын фроІІа тоІо сылдьар советскай саллааттарга диэн куобах т°°т°нэн °т°л°к тигэрбитин ѳйд°°б°т, баспытааталларбыт, колхостаах дьахталлар быґан биэрэллэрин биґиги о±олор тигэр этибит.

Детдом оло±уттан ѳйдѳѳн хаалбыппыт диэн сэрии кэмигэр нууча о±олору а±алтаабыттара, хата биґиги кыратык нууччалыы ѳйд°°р буобуппут. Кинилэр кэпсээнэриттэн тулаайах хаалбыт о±ололор этилэр, ийэлэрэ, чугас аймахтара боибалааґыІІа ѳлб°ттэрэ диэн кэпсииллэр этилэр. Онно Баранова Люба диэн кыыстын до±ордоспуппут, кини сахалыы саІарарга °ѳрэммитэ. Сэрии кэнниттэн нууча о±олорун барыларын тѳттѳр° илдбэ барбыттара, хана тиийэн с°ѳкээбиттэрэ буоллар ким да билбэт.

ДириІІэ оскуола±а °ѳрэнэр этибит, онтон хас да учууталларбыт сэриигэ барбыттар: бырааттыы – убай Ефимовтар , Афанасий Марков, Павел Титович Пинигин, Хоютанов.

Сэрии б°пп°т сура±ын ДириІІэЧычаас диэн сиргэ, бааґына±а сир паардыы сырыттахпытына аттаах киґи кэлэн «Ура да ура, кыайыы буолла» диэн °ѳрд°б°т°н ѳд°°б°т. Ону истээт биґиги о±олор «Чапаевтыы» айанныаххайын диэн о±успутун миинэн детдоммут диэки барбыппыт. Онно биир ына±ы астаан, б°т°нн°° хааныгар тиийэ буґаран бары бииргэ улахан дьон, о±олор буолан Кыайыы буолбутун бырааґынньыктаабыппыт. Дьэ онно °ѳр°° - кѳт°° буолбута. Ити к°н° хаґаан да умнубаппыт, сэрии са±аланыа±ыттан биирдэ тото-хана аґаабыт к°мм°т°н.

Детдом кэнниттэн Татьяна Степановна, 7 кылаас кэнниттэн иис °ѳрэ±эр °ѳрэнэн «Красный труд» промартелга 10 сыл иистэнньэннээбит. Онтон 1967 с. пуочта±а остуорастаабытым, пенсия±а да тахсан баран 1994 сыллаахха дири остуорастаабытым. 5 о±обуттан билигин 1 уолум Амма±а баар.

Мария Степановна детдом кэнниттэн санаторийга повардаабытым диир, онтон сельпо±а °лэлии сылдьыбытым. 1959 сыллаахха телефонистканан киирбитим оннук 1985 с. пенсия±а тахсыахпар диэри °лэлээбитим. Ким да±аны аппараттары кытта °лэлииргэ кичэйэн °ѳрэппэтэ±э, бэйэбит ба±а ѳтт°нэн °ѳрэнэр этибит. Сивцева Прасковья, Полятинская Анна буолан бииргэ °лэбитин са±алаабыппыт. Бастакы начальнигым Василий Васильевич Маслов диэн °рд°к культууралаах, элбэх билиилээх киґи этэ, кини аатын олох умнубаппын. Куруут Чурапчыга телефонисткалаабытым, арай 2 сыл Мында±аайыга телефонистка суох диэн тиэйэн киллэрбиттэрэ, уонна тѳттѳр± тиэйэн таґаарбыттара.

Кэнники сибээс эйгэтигэр °лэлии сылдьан Ытык-К°ѳлгэ бара сылдьан детдомІа бииргэ иитиллибит уолаттарбытын-кыргыттарбытын кѳрсѳн °ѳр°° - кѳт°° бѳ±ѳ буобуппут.

Билигин иккиэн бииргэ олоробут, урут кыайар эрдэххэ ынах, сылгы кѳрѳр этибит билигин дьарыкпыт диэн кыралаан иистэнэбит. Оскуола о±олоро кэлэн мууспутун – маспытын кѳрѳн биэрэллэр, олорго °т°л°к тигэбит.

Петрова Татьяна Степановна, °лэ, тыыл бэтэрээнэ

Седалищева Мария Степановна, °лэ уонна тыыл бэтэрээнэ, сибээс бэтэрээнэ

Чурапчы сэл.

<